Tàu hỏa chở thư, hàng TMĐT: Cuộc đua giao hàng 24h đang dần chuyển làn

Trong vài năm trở lại đây, thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam đã bùng nổ với tốc độ chưa từng có. Người tiêu dùng ngày càng kỳ vọng dịch vụ giao hàng nhanh hơn, rẻ hơn và chính xác hơn. Trong khi các đơn vị giao hàng truyền thống bằng đường bộ đang đối mặt với áp lực lớn về hạ tầng và chi phí, thì một “làn đường” mới đang mở ra trên đường ray: tàu hỏa chở thư, hàng TMĐT – cuộc đua giao hàng siêu tốc trong 24h đang dần chuyển làn.

1. Áp lực hậu cần thời kỳ TMĐT phát triển bùng nổ

Tính đến năm 2025, theo nhiều báo cáo phân tích thị trường, quy mô thương mại điện tử Việt Nam có thể đạt trên 50 tỷ USD. Các ông lớn trong ngành như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop… đã thiết lập hàng trăm kho hàng, trung tâm phân loại trên khắp cả nước. Cùng lúc, hàng ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) cũng đổ xô lên sàn TMĐT, bán hàng đi toàn quốc.

Tuy nhiên, dù hệ thống kho bãi phát triển mạnh, thì việc giao hàng nhanh, đặc biệt là xuyên vùng từ Bắc vào Nam hoặc ngược lại trong 24–30 giờ, vẫn là thách thức lớn. Giao hàng bằng máy bay tuy nhanh nhưng chi phí cao, còn đường bộ thì ngày càng quá tải, nhiều điểm ùn ứ, tiềm ẩn rủi ro trễ hàng.

2. Đường sắt – Giải pháp giao hàng 24–30 giờ, khối lượng lớn

Trái ngược với đường bộ đông đúc, tuyến đường sắt Bắc – Nam vốn được coi là tuyến vận tải “hạng nặng” nay đang được chuyển đổi linh hoạt hơn. Với tốc độ tàu khách nhanh đạt từ 50–80km/h và thời gian hành trình Hà Nội – TP.HCM khoảng 30 tiếng, đường sắt trở thành lựa chọn hợp lý cho việc chuyển hàng hóa có khối lượng lớn, ổn định thời gian và ít ảnh hưởng bởi thời tiết hay giao thông.

Đặc biệt, trong thời gian gần đây, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) đã chủ động nâng cấp dịch vụ vận chuyển hành lý, thư từ, hàng hóa nhỏ lẻ, trong đó có cả hàng TMĐT. Các toa tàu được cải tạo phù hợp để chở kiện hàng TMĐT với tốc độ tương đương tàu khách, đảm bảo giao nhanh trong 24–30 giờ từ trung tâm phân phối phía Bắc đến TP.HCM và ngược lại.

3. Mô hình hợp tác: Chuyển phát nhanh và ngành đường sắt “bắt tay” nhau

Một trong những bước tiến đột phá chính là mô hình hợp tác ba bên: Đơn vị vận hành TMĐT – Công ty chuyển phát nhanh – Ngành đường sắt. Các sàn TMĐT hoặc doanh nghiệp có nhu cầu giao hàng lớn sẽ gửi hàng về các trung tâm gom tải (Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM). Từ đó, các công ty chuyển phát nhanh như Viettel Post, VNPost, J&T Express, Giao Hàng Nhanh… sẽ phân loại và chuyển sang ga đường sắt.

Hàng hóa được đóng trong kiện, thùng hoặc pallet, sau đó được xếp lên toa tàu chuyên dụng chạy đêm, đi liên tục không dừng nhiều. Khi tàu đến ga đích, hàng sẽ được chuyển thẳng đến trung tâm khai thác và giao đến người nhận chỉ sau vài giờ – nhanh gấp đôi so với đường bộ, tiết kiệm hơn so với máy bay.

4. Hàng TMĐT chủ lực trên tàu: Từ quần áo đến mỹ phẩm, sách và đồ điện tử

Không phải ngẫu nhiên mà đường sắt trở thành “chuyên cơ mặt đất” cho ngành TMĐT. Các loại hàng hóa thường xuyên được vận chuyển bao gồm:

• Quần áo thời trang, hàng may mặc giá trị vừa phải

• Mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, yêu cầu bảo quản kỹ nhưng không quá gấp

• Sách, văn phòng phẩm, dễ đóng gói và ổn định

• Đồ điện tử nhỏ gọn như tai nghe, loa bluetooth, phụ kiện điện thoại

• Hàng khuyến mãi, flash sale, số lượng lớn nhưng cần giao nhanh trong vài ngày

Các đơn hàng TMĐT này thường được gom theo lô tại các kho trung tâm, dễ kiểm soát, hạn chế thất thoát. Nhờ vậy, đường sắt trở thành phương thức vận chuyển “xương sống” trong giai đoạn trung chuyển Bắc – Nam, trước khi hàng được phân phối bởi đội ngũ xe máy hoặc ô tô ở chặng cuối.

5. Tiết kiệm chi phí – Nới rộng phạm vi phục vụ

Một ưu điểm lớn của đường sắt là giá cước ổn định và rẻ hơn đáng kể so với hàng không. Điều này giúp các sàn TMĐT tiết kiệm chi phí hậu cần – yếu tố chiếm đến 15–20% giá thành sản phẩm.

Không chỉ vậy, nhờ tốc độ ổn định và có thể vận chuyển ban đêm, nhiều doanh nghiệp mở rộng phạm vi phục vụ ra các tỉnh thành xa, giảm tình trạng “giới hạn địa lý” vốn tồn tại khi chỉ dùng phương tiện đường bộ.

Ví dụ: Một shop thời trang tại Hà Nội trước đây chỉ giao được đến Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng trong 2 ngày thì nay có thể giao đến tận TP.HCM hoặc Cần Thơ trong vòng 30–36h nhờ vận chuyển bằng tàu hỏa.

6. Đường sắt “lột xác” để đón đầu TMĐT

Ngành đường sắt từng bị xem là lỗi thời, nhưng nay đang có những thay đổi mạnh mẽ để đáp ứng TMĐT. Cụ thể:

• Cải tiến toa xe: Thay đổi thiết kế khoang hàng để phù hợp kiện hàng TMĐT, có thể bốc xếp nhanh, tránh hư hỏng.

• Ứng dụng công nghệ số: Sử dụng mã QR, hệ thống quản lý hành trình, giám sát hành trình toa hàng theo thời gian thực.

• Tăng cường đầu tư vào kho ga: Ga Giáp Bát, Sóng Thần, Đà Nẵng đang được nâng cấp để xử lý hàng hóa TMĐT hiệu quả hơn.

Việc đầu tư vào hạ tầng và công nghệ không chỉ phục vụ TMĐT mà còn giúp đường sắt trở thành “xương sống” cho các ngành bán lẻ, logistics, giảm áp lực cho đường bộ và hàng không.

7. Những thách thức cần vượt qua

Tuy có nhiều ưu thế, nhưng việc phát triển mô hình tàu hỏa chở hàng TMĐT vẫn đối mặt một số thách thức như:

• Tần suất chuyến tàu còn giới hạn, chưa thể linh hoạt như xe tải

• Hạ tầng kho bãi và trạm trung chuyển chưa đồng bộ

• Thiếu kết nối “first mile – last mile”, đòi hỏi sự hợp tác chặt giữa các đơn vị logistics

• Chưa phổ biến ở các doanh nghiệp nhỏ, do chưa biết cách tiếp cận dịch vụ vận chuyển qua đường sắt

Tuy nhiên, các thách thức này hoàn toàn có thể khắc phục được nếu có chiến lược phối hợp đa phương tiện: đường sắt ở chặng trung chuyển, xe tải nhỏ ở chặng đầu/cuối, và công nghệ hỗ trợ kiểm soát toàn chu trình.

8. Tương lai: Đường sắt giữ vai trò trung tâm trong logistics hiện đại

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến phát triển logistics xanh, bền vững và hiệu quả, đường sắt trở thành lời giải quan trọng. Với khả năng vận chuyển số lượng lớn, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải CO2, tàu hỏa không chỉ giúp giao hàng nhanh mà còn góp phần bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, trong xu hướng logistics đa phương thức (multimodal logistics), nơi hàng hóa được di chuyển bằng nhiều phương tiện kết nối với nhau, thì vai trò của đường sắt là “nút giao trung tâm” giữa Bắc và Nam.

Trong 5–10 năm tới, các trung tâm logistics hiện đại, trạm trung chuyển TMĐT, và mô hình “tàu nhanh TMĐT” được kỳ vọng sẽ phổ biến, phục vụ hàng triệu đơn hàng mỗi ngày.

Kết luận

Giao hàng TMĐT 24 giờ không còn là đặc quyền của hàng không hay các dịch vụ “siêu tốc” nội thành. Giờ đây, tàu hỏa đang âm thầm vươn mình trở thành đối thủ nặng ký trên cuộc đua giao hàng nhanh, đặc biệt với các đơn hàng số lượng lớn, tuyến dài.

Với những lợi thế về chi phí, tốc độ và sự ổn định, tàu hỏa sẽ đóng vai trò then chốt trong hành trình chuyển đổi số của ngành logistics Việt Nam, đồng thời giúp các doanh nghiệp TMĐT chinh phục những vùng đất xa hơn, nhanh hơn và bền vững hơn.

Liên hệ hợp tác hoặc sử dụng dịch vụ vận chuyển TMĐT bằng đường sắt:

• Hotline: 0904.675.115 (Mr. Quang)

• Email: cargo@indochinapost.vn

• Website: www.duongsatvietnam.net

#ĐườngSắt #VậnChuyển24h #GiaoHàngTMĐT #DuongSatVietNam #IndochinaPost #LogisticsXanh

Xem thêm:

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa bằng đường sắt

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa giá rẻ, siêu tốc