Hàng hóa liên vận Việt – Trung tăng 283% trong 6 tháng đầu 2025: Cơ hội vàng cho logistics đường sắt

Trong 6 tháng đầu năm 2025, lượng hàng hóa liên vận đường sắt Việt – Trung đạt 18.870 container (TEU), tăng 283% so với cùng kỳ 2024. Con số này không chỉ phản ánh sự bùng nổ thương mại xuyên biên giới mà còn mở ra cơ hội vàng cho ngành logistics đường sắt. Với tốc độ thông quan nhanh, chi phí cạnh tranh và độ an toàn cao, đường sắt đang trở thành lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Vậy điều gì thúc đẩy sự tăng trưởng này, và cơ hội nào đang chờ đợi?

Bối cảnh: Thương mại Việt – Trung bùng nổ

Quan hệ thương mại Việt Nam – Trung Quốc đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Kim ngạch xuất nhập khẩu song phương đạt 276,89 tỷ USD trong 4 tháng đầu 2025, tăng 15,7% so với cùng kỳ. Các mặt hàng chủ lực như phụ tùng ô tô, ván sợi (MDF), hạt nhựa và thép chiếm tỷ trọng lớn trong vận tải đường sắt. Đặc biệt, container phụ tùng ô tô tăng 100%, còn ván sợi tăng tới 398%.

• Hiệu quả thông quan: Thủ tục hải quan tại các cửa khẩu như Đồng Đăng, Lào Cai được cải thiện đáng kể.

• Tốc độ vận chuyển: Tàu liên vận Việt – Trung đảm bảo thời gian giao hàng nhanh, đáp ứng nhu cầu thị trường.

• Chi phí cạnh tranh: So với đường biển hay hàng không, đường sắt có chi phí thấp hơn, đặc biệt với hàng hóa khối lượng lớn.

Sự phối hợp giữa Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Cục Nam Ninh (Trung Quốc) đã điều chỉnh năng lực vận chuyển, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Các doanh nghiệp như Công ty TNHH Vận tải Quốc tế Quảng Tây ghi nhận khối lượng hàng hóa tăng mạnh, dự kiến vượt cả năm 2024 ngay trong tháng 7/2025.

Logistics đường sắt: Lợi thế vượt trội

Ngành logistics đường sắt đang đứng trước cơ hội bứt phá nhờ những ưu điểm nổi bật:

• Tính ổn định: Đường sắt ít chịu ảnh hưởng từ thời tiết hay tắc nghẽn cảng biển, đảm bảo lịch trình vận chuyển.

• Khả năng chuyên chở lớn: Một đoàn tàu có thể vận chuyển hàng trăm container, phù hợp với nhu cầu xuất khẩu hàng hóa nặng.

• Thân thiện môi trường: So với đường bộ hay hàng không, đường sắt giảm phát thải carbon, đáp ứng xu hướng logistics xanh.

• Kết nối đa phương thức: Các ga như Yên Viên, Kép, Sóng Thần được nâng cấp thành cảng cạn (ICD), tăng khả năng kết nối với đường biển và đường bộ.

Theo ông Dương Ba, Giám đốc Hậu cần Công ty TNHH Vận tải Quốc tế Quảng Tây, hiệu quả thông quan nhanh và sự đa dạng mặt hàng đã thúc đẩy vận tải đường sắt. Các linh kiện ô tô, xe máy từ Giang Tô, Quảng Đông được tập kết tại Cảng đường sắt quốc tế Nam Ninh, sau đó chuyển tiếp sang Việt Nam, tạo điểm tăng trưởng mới.

Thách thức: Không phải không có trở ngại

Dù tiềm năng lớn, logistics đường sắt vẫn đối mặt với một số thách thức:

• Hạ tầng chưa đồng bộ: Một số ga đường sắt như Kép, Sóng Thần cần đầu tư thêm để đáp ứng nhu cầu tăng cao.

• Chi phí logistics cao: Chi phí logistics tại Việt Nam chiếm 16,5% GDP, cao hơn mức trung bình thế giới (11,6%).

• Cạnh tranh quốc tế: Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung và các chính sách thuế quan mới có thể ảnh hưởng đến dòng chảy hàng hóa.

• Thiếu hụt nhân lực: Ngành logistics cần thêm nhân sự có kỹ năng số để triển khai quản trị thông minh.

Bên cạnh đó, quy định mới về tải trọng xe và giờ lái xe từ Luật Giao thông đường bộ sửa đổi có thể làm tăng chi phí vận tải, ảnh hưởng đến hiệu suất. Doanh nghiệp cần linh hoạt điều chỉnh để thích nghi với bối cảnh mới.

Cơ hội vàng: Tận dụng đà tăng trưởng

Sự bùng nổ hàng hóa liên vận Việt – Trung mở ra nhiều cơ hội cho logistics đường sắt:

• Mở rộng thị trường: Tăng cường kết nối với châu Âu qua các tuyến tàu chuyên tuyến từ Trung Quốc, quá cảnh Việt Nam.

• Chuyển đổi số: Ứng dụng AI và dữ liệu điện tử trong quản lý vận tải giúp nâng cao hiệu suất và minh bạch.

• Phát triển cảng cạn: Các ga như Đồng Đăng, Lào Cai, Yên Viên có thể trở thành trung tâm logistics khu vực.

• Hợp tác liên doanh: Doanh nghiệp Việt – Trung có thể chia sẻ hạ tầng, dữ liệu, tối ưu hóa chi phí vận hành.

Theo TS. Cấn Văn Lực, ngành logistics Việt Nam dự kiến tăng trưởng 10,8% trong năm 2025, đóng góp 5,17% GDP. Đường sắt, với lợi thế chi phí và tính ổn định, sẽ là động lực quan trọng trong xu hướng này. Việc Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công vào hạ tầng giao thông, như cao tốc Bắc – Nam hay sân bay Long Thành, cũng tạo điều kiện thuận lợi cho logistics đa phương thức.

Hành động cụ thể cho doanh nghiệp

Để tận dụng cơ hội, doanh nghiệp logistics cần tập trung vào các giải pháp sau:

• Đầu tư công nghệ: Áp dụng hệ thống quản lý vận tải (TMS) và kho thông minh (WMS) để tối ưu hóa quy trình.

• Nâng cấp hạ tầng: Hợp tác với cơ quan nhà nước để cải thiện các ga liên vận như Kép, Sóng Thần.

• Đào tạo nhân lực: Tăng cường kỹ năng số cho đội ngũ, đáp ứng xu hướng chuyển đổi số.

• Tối ưu tuyến vận chuyển: Kết hợp đường sắt với đường biển, đường bộ để giảm chi phí và thời gian giao hàng.

Chính phủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp. Các chính sách cải cách thủ tục hải quan, giảm phí hạ tầng cảng biển và thúc đẩy hợp tác Việt – Trung sẽ giúp ngành logistics đường sắt phát triển bền vững.

Tương lai: Đường sắt dẫn đầu logistics khu vực

Với tốc độ tăng trưởng 283% trong 6 tháng đầu 2025, logistics đường sắt Việt – Trung không chỉ là câu chuyện của hiện tại mà còn là nền tảng cho tương lai. Việc kết nối hiệu quả với các tuyến đường sắt Á – Âu, cùng sự đầu tư vào hạ tầng và công nghệ, sẽ giúp Việt Nam trở thành trung tâm logistics khu vực. Các doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức để không bị bỏ lại trong cuộc đua cạnh tranh.

• Dự báo triển vọng: Sản lượng hàng hóa liên vận có thể vượt 30.000 TEU vào cuối 2025.

• Chiến lược dài hạn: Xây dựng mạng lưới logistics đa phương thức, kết nối Việt Nam với ASEAN và châu Âu.

• Tầm nhìn 2030: Việt Nam hướng tới trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quốc tế, với đường sắt là trụ cột.

Kết luận: Hành động ngay để không bỏ lỡ

Sự tăng trưởng 283% trong hàng hóa liên vận Việt – Trung là minh chứng cho tiềm năng của logistics đường sắt. Đây là thời điểm để doanh nghiệp và Chính phủ cùng hành động, từ đầu tư hạ tầng, cải cách chính sách đến ứng dụng công nghệ. Với lợi thế về chi phí, tốc độ và tính bền vững, đường sắt không chỉ là cơ hội vàng mà còn là chìa khóa để Việt Nam vươn lên trong bản đồ logistics toàn cầu. Hãy hành động ngay hôm nay để không bỏ lỡ chuyến tàu của tương lai!

Xem thêm:

Dịch vụ vận chuyển hàng hoá bằng đường sắt từ Quận Tân Bình đi Hà Nội

Vận chuyển xe máy, ô tô Sài Gòn – Hà Nội bằng tàu hoả