Đường sắt không ngủ – Hành trình vận chuyển 24/7 suốt ngày đêm

Trong bóng đêm tĩnh mịch, khi thành phố đã chìm vào giấc ngủ, những đoàn tàu hàng vẫn lặng lẽ lăn bánh. Không tiếng còi inh ỏi, không ánh đèn rực rỡ – chỉ có sự bền bỉ, chính xác và chuyên nghiệp của cả một hệ thống vận hành vận tải đường sắt, đang âm thầm giữ cho nhịp sống kinh tế không ngừng chảy.

Một ngày của đường sắt – không có khái niệm “đêm”

Ở đường sắt, không có “giờ hành chính”. Không có “tan ca” vào 17h hay “nghỉ trưa” đúng 12h. Hệ thống logistics bằng tàu hỏa hoạt động 24/7, không kể lễ Tết hay đêm giao thừa. Hàng hóa từ các tỉnh miền núi Tây Bắc, nông sản từ miền Trung, hay thiết bị công nghiệp từ các khu chế xuất phía Nam – tất cả đều đang được vận chuyển không ngừng nghỉ trên các tuyến đường sắt trải dài khắp đất nước.

Mỗi chuyến tàu hàng là một tổ hợp vận hành phức tạp: từ người lái tàu đến nhân viên điều độ, từ công nhân xếp dỡ hàng đến nhân viên ga trực đêm. Họ phối hợp như một cỗ máy trơn tru, nhằm đảm bảo từng container, từng kiện hàng được “cán đích” đúng thời gian, đúng địa điểm.

Ga đêm – nơi những người “canh tàu” không ngủ

Khi đêm buông, những nhà ga lớn như Sóng Thần, Yên Viên, Giáp Bát hay Kim Liên lại trở nên nhộn nhịp theo cách rất riêng. Dưới ánh đèn cao áp, công nhân hối hả bốc dỡ hàng hóa từ xe tải lên toa tàu, nhóm kiểm tra kỹ thuật rà soát từng bánh xe, chốt phanh, đầu kéo, còn nhân viên ca trực thì gấp rút xử lý các lệnh xếp tàu – đảm bảo chuyến hàng khởi hành đúng lịch.

Anh Trường, một công nhân bốc xếp tại ga Giáp Bát, chia sẻ:

“Cứ mỗi đêm có khoảng 8-10 chuyến hàng chạy qua. Có hôm 2h sáng vẫn còn bốc hàng. Quen rồi, không thấy mệt nữa, chỉ thấy tự hào vì hàng mình xếp lên là hàng Tết, là nông sản đi biên giới, là thuốc men cho bệnh viện ở tỉnh.”

Tài xế tàu hàng – những “hoa tiêu đêm” thầm lặng

Ít ai biết rằng, nghề lái tàu hàng thường cô độc và căng thẳng hơn cả tàu khách. Anh Thịnh – người có gần 20 năm kinh nghiệm lái tàu hàng Bắc – Nam kể lại:

“Chạy đêm nhiều, phải cực kỳ tỉnh táo. Chỉ cần lỡ tín hiệu một chút là ảnh hưởng cả đoàn tàu dài gần cây số phía sau. Tàu hàng khác tàu khách – nặng hơn, quán tính lớn, nên phải phán đoán từ xa. Nhưng khi giao hàng đúng giờ cho khách là thấy bao nhiêu mệt mỏi tan biến.”

Một hành trình Bắc – Nam bằng tàu hàng kéo dài từ 40 đến 50 tiếng. Trên đường đi, tổ lái được chia ca, nghỉ luân phiên tại các điểm dừng như Vinh, Đà Nẵng, Nha Trang. Có đêm, họ ngủ lại trong ca-bin tàu hoặc những phòng nghỉ ga được trang bị tối giản. Thế nhưng, không một tiếng than phiền, bởi với họ, “tàu là nhà, đường ray là bạn đồng hành.”

Những con số biết nói về sự bền bỉ

Theo Báo cáo Logistics Việt Nam 2023, ngành đường sắt đã vận chuyển hơn 6,7 triệu tấn hàng hóa, tăng gần 10% so với năm trước. Trong đó, hơn 70% là các chuyến vận chuyển xuyên đêm. Hiện tại, mạng lưới đường sắt dài hơn 3.100 km, kết nối 34 tỉnh, thành, 227 nhà ga – tạo nên một hệ sinh thái vận tải ổn định, an toàn và có tính kế thừa cao.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp logistics như ILS, Viettel Logistics, ITL Logistics cũng đang đẩy mạnh khai thác dịch vụ vận chuyển bằng đường sắt, đặc biệt là các tuyến nội địa và liên vận quốc tế (Trung Quốc – Lào – Việt Nam). Nhờ sự phối hợp chặt chẽ với Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), các chuyến hàng chạy xuyên đêm có thể đảm bảo lịch trình chính xác gần như tuyệt đối – điều rất hiếm trong ngành logistics.

Công nghệ hóa – để không ai “ngủ quên” trong chuỗi vận hành

Để hỗ trợ cho hoạt động 24/7, ngành đường sắt đang từng bước chuyển mình với các ứng dụng công nghệ mới như: phần mềm điều độ tàu tự động, hệ thống giám sát hành trình bằng GPS, camera tại các điểm giao nhận, và ứng dụng dữ liệu lớn (big data) để tối ưu hóa kế hoạch xếp hàng.

Tại một số ga trung chuyển lớn, hệ thống xếp container bán tự động đã được đưa vào sử dụng. Cùng với đó là kho hàng hiện đại được trang bị hệ thống quản lý WMS, đảm bảo xử lý hàng hóa nhanh chóng và chính xác, kể cả trong ca đêm.

Điều đáng quý là dù công nghệ ngày càng hiện đại, yếu tố con người vẫn là trung tâm trong mọi quy trình. Không robot nào có thể thay thế sự linh hoạt, nhạy bén và tinh thần trách nhiệm của những người công nhân đường sắt.

Những đêm trắng giữ mạch kinh tế

Không chỉ là nỗ lực cá nhân, hoạt động vận tải đường sắt ban đêm còn góp phần giảm tải cho giao thông đường bộ, hạn chế tai nạn và giảm ô nhiễm môi trường. Một đoàn tàu hàng có thể chở tương đương 20-30 xe container đường bộ, giúp tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải CO2 đáng kể.

Hơn thế nữa, việc duy trì luồng vận chuyển liên tục 24/7 còn giúp doanh nghiệp không bị đứt gãy chuỗi cung ứng – đặc biệt trong bối cảnh logistics toàn cầu biến động như hiện nay. Trong dịch COVID-19, đường sắt là một trong những phương thức hiếm hoi duy trì hoạt động ổn định, đưa hàng hóa từ Bắc vào Nam và ngược lại, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Câu chuyện hàng hóa – những “hành khách” đặc biệt

Hàng hóa đi tàu không đơn thuần là các kiện hàng lạnh lùng. Có khi là đặc sản quê gửi ra Hà Nội cho người thân, là gói quà Tết từ miền Nam ra Bắc, là máy móc cho dự án cấp thiết, là thuốc men cho bệnh viện vùng sâu, vùng xa.

Chị Lan – nhân viên chăm sóc khách hàng của một doanh nghiệp logistics kể:

“Có lần khách gửi cả cây mai 10 năm tuổi từ Huế ra Hà Nội bằng tàu. Họ tin rằng tàu chạy êm, ít xóc, lại giữ nhiệt tốt nên mai không bị rụng nụ. Mình theo dõi đơn hàng từ lúc bốc đến lúc nhận – cảm giác như trông nom một vật báu.”

Mỗi kiện hàng là một câu chuyện, là niềm tin của khách hàng đặt lên vai người vận chuyển. Và chính những hành trình đêm lặng lẽ ấy đang giữ trọn vẹn giá trị của niềm tin ấy, từng ngày.

Hướng tới tương lai – một hệ thống vận tải đường sắt hiện đại và bền vững

“Đường sắt không ngủ” không chỉ là một hình ảnh ẩn dụ, mà đang dần trở thành triết lý vận hành của toàn ngành. Để làm được điều đó, cần sự đầu tư đồng bộ vào hạ tầng, nhân lực và công nghệ.

Trong chiến lược phát triển logistics quốc gia, vận tải đường sắt được xác định là trụ cột bên cạnh đường bộ và hàng hải. Việc nâng cấp các tuyến chính như Bắc – Nam, Yên Viên – Lào Cai, Hà Nội – Hải Phòng; xây mới tuyến cao tốc Bắc – Nam; mở rộng kết nối liên vận quốc tế sẽ giúp ngành này “thức dậy” mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Kết luận: Không có đêm nào là vô nghĩa

Ở nơi tưởng như vắng lặng nhất – ga đêm, đường ray, cabin tàu – lại diễn ra những hoạt động sống còn cho nền kinh tế. Mỗi đêm trắng của người lái tàu, mỗi lần kiểm tra kỹ thuật dưới ánh đèn pin, mỗi lần xếp container giữa khuya… đều góp phần tạo nên một hệ thống logistics vững chãi, đáng tin cậy.

“Đường sắt không ngủ” không chỉ là khẳng định về khả năng vận hành 24/7, mà còn là biểu tượng cho tinh thần cống hiến âm thầm, bền bỉ và trách nhiệm của hàng nghìn con người đang cùng nhau giữ cho những bánh xe thép không bao giờ dừng lại

xem thêm:

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa bằng đường sắt

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa giá rẻ, siêu tốc