Hành trình lịch sử trên đường ray – Đường sắt Việt Nam và ký ức 30/4

Ngày 30/4/1975 là dấu mốc thiêng liêng trong lịch sử dân tộc – ngày thống nhất non sông, Bắc – Nam sum họp một nhà. Trong hành trình dài đầy gian khổ ấy, ngành đường sắt Việt Nam đã lặng thầm đóng một vai trò không thể thay thế. Những chuyến tàu đêm vượt qua mưa bom bão đạn, những con người gắn bó với đường ray và đầu máy, đã góp phần viết nên trang sử hào hùng của dân tộc.

Đường ray giữa lửa đạn – Giao thông huyết mạch thời chiến

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đường sắt giữ vai trò huyết mạch trong việc vận chuyển quân đội, vũ khí, lương thực, thuốc men từ hậu phương ra tiền tuyến. Khi máy bay Mỹ đánh phá miền Bắc, các tuyến đường bộ bị chia cắt, cầu cống bị đánh sập, thì đường sắt vẫn là con đường chính để tiếp tế cho chiến trường miền Nam.

Các tuyến như Hà Nội – Vinh, Vinh – Đồng Hới, Hà Nội – Lạng Sơn trở thành “mạch máu sống” nuôi dưỡng chiến trường. Để duy trì hoạt động, công nhân ngành đường sắt phải “sống bám cầu, bám ga, chết kiên cường dũng cảm”. Những đoàn tàu bọc sắt, nguỵ trang kín đáo vẫn đều đặn lăn bánh xuyên đêm.

Trong hoàn cảnh khốc liệt, hệ thống đường sắt được sửa chữa liên tục, xây dựng hàng loạt đường tránh bom, cầu tạm, trạm dã chiến. Hàng vạn công nhân, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến đã đổ mồ hôi, máu và cả tính mạng để giữ cho bánh xe tổ quốc không ngừng quay.

Những chuyến tàu không số – Huyền thoại trên đường ray

Ngành đường sắt không chỉ vận chuyển hàng hóa mà còn là lực lượng hậu cần đặc biệt cho các chiến dịch quan trọng, trong đó có chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Có những chuyến tàu bí mật vận chuyển vũ khí, lương thực từ Bắc vào Nam mà không mang số hiệu – được gọi là “chuyến tàu không số”. Những đoàn tàu ấy chở theo kỳ vọng, niềm tin và ý chí của hàng triệu người dân hậu phương gửi đến chiến trường.

Những câu chuyện cảm động về các lái tàu, công nhân đường sắt thời chiến – họ vừa là người vận hành đoàn tàu, vừa là chiến sĩ chiến đấu trực tiếp trên mặt trận giao thông – là một phần không thể thiếu của lịch sử Việt Nam hiện đại. Có người đã hi sinh khi đang điều khiển đoàn tàu vượt qua trọng điểm đánh phá, có người sống sót trở về với những vết thương không bao giờ lành.

Từ thống nhất đất nước đến nối lại đường ray Bắc – Nam

Sau ngày 30/4/1975, đất nước thống nhất nhưng hạ tầng đường sắt vẫn còn bị tàn phá nghiêm trọng. Hàng trăm cầu cống bị sập, hàng ngàn cây số đường ray bị hư hỏng, ga tàu bị bom đánh sập. Tuy vậy, bằng tinh thần khẩn trương “khắc phục hậu quả chiến tranh, nối liền Bắc – Nam”, ngành đường sắt đã tiến hành một cuộc tái thiết thần tốc.

Chỉ trong 4 tháng sau ngày giải phóng, tuyến đường sắt xuyên Việt đã được nối liền. Ngày 31/12/1976, chuyến tàu Thống Nhất đầu tiên mang số hiệu SE1 rời ga Hà Nội, đánh dấu một thời kỳ mới – thời kỳ cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Hành trình 1726km từ Hà Nội đến Sài Gòn giờ đây không còn là ước mơ, mà đã trở thành hiện thực. Tàu Thống Nhất – không chỉ là tên gọi một chuyến tàu, mà là biểu tượng cho sự kết nối, đoàn kết và khát vọng trường tồn của dân tộc.

Những hình ảnh không thể nào quên

Hình ảnh đoàn tàu Thống Nhất lăn bánh xuyên suốt dải đất hình chữ S – kéo theo những toa tàu nặng trĩu hàng hóa, hành khách, người thân sum họp sau nhiều năm chia cắt – đã khắc sâu trong tâm trí nhiều thế hệ.

Câu chuyện về những người lính trở về từ chiến trường, những thanh niên xung phong lần đầu vào Nam thăm bạn chiến đấu cũ, những em nhỏ háo hức lần đầu được nhìn thấy “tàu hỏa” chạy giữa lòng Sài Gòn… tất cả đều gắn với ký ức về ngày đất nước liền một dải.

Bức ảnh nổi tiếng chụp lại cảnh đoàn tàu lăn bánh qua cầu Hiền Lương – nơi chia cắt đất nước suốt hai thập kỷ – chính là minh chứng cho ý nghĩa lịch sử sâu sắc của ngành đường sắt trong ngày thống nhất.

Đường sắt – biểu tượng của sự kết nối toàn vẹn

Từ những năm tháng chiến tranh đến thời bình, ngành đường sắt Việt Nam luôn gắn bó mật thiết với từng chặng đường phát triển của đất nước. Không ồn ào như hàng không, không linh hoạt như đường bộ, nhưng đường sắt mang một nét riêng – bền bỉ, an toàn và gắn kết.

Sau gần 50 năm kể từ ngày thống nhất, tuyến đường sắt Bắc – Nam vẫn tiếp tục là trụ cột trong vận tải hành khách và hàng hóa. Dù chịu nhiều cạnh tranh, hệ thống đường sắt vẫn là lựa chọn của hàng triệu người Việt mỗi dịp lễ Tết, di chuyển xuyên các miền đất nước.

Không ít gia đình có truyền thống “gửi hàng bằng tàu”, hay “về quê bằng tàu” mỗi dịp Tết đến Xuân về – như một cách gìn giữ nếp xưa, như một hành trình gợi nhớ những tháng năm gian khó mà kiêu hãnh.

Tương lai đường sắt Việt Nam – Tiếp nối hành trình lịch sử

Ngày nay, đường sắt Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức mới. Để không bị tụt lại phía sau, ngành đường sắt cần được đầu tư hiện đại hóa hạ tầng, cải tiến dịch vụ, phát triển các tuyến đường sắt cao tốc, container hóa, và logistics đường sắt hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh yếu tố kinh tế, giá trị lịch sử và tinh thần dân tộc của ngành đường sắt cần được tôn vinh và phát huy. Bảo tồn các tuyến đường sắt cổ, ga tàu di sản, các đầu máy hơi nước… không chỉ là gìn giữ ký ức, mà còn là cơ hội để phát triển du lịch đường sắt, kết nối lịch sử với hiện tại.

Từ ga Hàng Cỏ (Hà Nội) đến ga Sài Gòn, từ tuyến Thống Nhất đến những ga xép nhỏ nhoi bên sườn núi – tất cả là một phần không thể thiếu trong bức tranh thống nhất đất nước.

Kết luận: Một hành trình không dừng lại

Ngày 30/4 nhắc chúng ta nhớ về một thời kỳ hào hùng – trong đó, những đường ray thép và đoàn tàu xuyên rừng vượt núi đã góp phần viết nên chiến thắng. Nhưng hành trình ấy chưa dừng lại. Mỗi ngày, bánh xe tàu hỏa vẫn lăn bánh – chuyên chở hành khách, hàng hóa, và cả ký ức của một dân tộc kiên cường.

Đường sắt Việt Nam – không chỉ là phương tiện vận tải, mà là biểu tượng cho sự đoàn kết, nối liền non sông, và là minh chứng sống động cho khát vọng độc lập, tự do, toàn vẹn lãnh thổ.

Xem thêm:

Dịch vụ vận chuyển dây điện từ Hà Nội vào Sài Gòn

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa giá rẻ, siêu tốc