Cơn bão Ragasa ảnh hưởng đến tuyến đường sắt Việt Nam: Những tác động và giải pháp khắc phục
Bão Ragasa – cơn bão nguy hiểm vào cuối tháng 9
Trong những ngày vừa qua, cơn bão Ragasa (còn được gọi là bão số 9 năm 2025) đã có những diễn biến rất phức tạp, liên tục tăng cấp, và được dự báo có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ của Việt Nam. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, bão Ragasa khi vào Biển Đông có thể đạt cấp 15–16, giật trên cấp 17, gây sức gió mạnh và mưa lớn.
Dự báo vùng tâm bão có thể đổ bộ vào đất liền từ Quảng Ninh đến Hưng Yên vào khoảng trưa – chiều ngày 25/9.
Trong quá trình di chuyển vào gần bờ, bão Ragasa đã giảm cấp do ma sát địa hình và tác động của dòng không khí khô từ phía Bắc, nhưng vẫn có thể gây mưa to, gió giật mạnh ở vùng ven biển và các tỉnh nội địa.
Với những diễn biến kể trên, không chỉ hệ thống đường bộ, thủy lợi hoặc khu dân cư chịu ảnh hưởng — tuyến đường sắt quốc gia cũng có thể bị tổn thương, gián đoạn vận hành do các tác động từ gió, mưa, sạt lở. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các mức độ ảnh hưởng, những tuyến đường sắt bị rủi ro, các biện pháp đối phó và gợi ý hướng phục hồi nhanh chóng.
Cơn bão Ragasa ảnh hưởng đến tuyến đường sắt Việt Nam: Những tác động và giải pháp khắc phục
Các dạng ảnh hưởng của bão Ragasa lên hệ thống đường sắt
Một cơn bão mạnh như Ragasa gây ra rất nhiều dạng tác động đến tuyến đường sắt, xét từ mặt kỹ thuật, vận hành và an toàn:
Gió mạnh và cây cối đổ
Gió giật mạnh có thể làm đổ cây dọc tuyến đường sắt hoặc bật rễ cây ven đường, chắn ngang ray, làm hư hỏng hệ thống dây đường điện, hư mái che nhà ga, trạm dừng.
Trong các khu vực ven biển hoặc vùng đồi núi, lượng gió có thể xé gió mái tôn và làm văng vật liệu xây dựng vào kết cấu ray trụ điện.
Mưa lớn, ngập úng, xói lở nền đường
Mưa lớn kéo dài dễ gây ngập úng vùng thấp, khiến đoạn nền đường sắt bị ngấm nước, làm giảm độ ổn định, sụt lún, nứt nẻ.
Ở các đoạn sườn dốc, mưa lớn có thể gây sạt lở, xâm lấn vào đường ray, phá hoại hệ thống tầng móng đường sắt.
Hệ thống thoát nước dọc tuyến đường (cống, mương, rãnh) nếu chưa được thông thoáng dễ bị tắc nghẽn, làm nước tràn vào nền đường.
Bão kết hợp thủy triều, nước dâng ven biển
Ở các đoạn đường sắt gần biển (như vùng ven vịnh Bắc Bộ, vùng ven biển các tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng, Nam Định, Ninh Bình…) có thể chịu ảnh hưởng của nước dâng do gió mạnh, sóng biển dâng.
Nước biển xâm lấn tràn vào nền đường, gây sụt lún, xâm mặn phá hủy kết cấu nền đường, đường ray bị xói lở chân ray.
Gián đoạn vận hành, an toàn hành khách và hàng hóa
Trong điều kiện thời tiết xấu, các tuyến tàu có thể phải dừng chạy, chậm tàu hoặc chuyển hướng tránh vùng bão.
Hệ thống tín hiệu, thiết bị thông tin liên lạc đôi khi bị hỏng, mất điện do sự cố do bão, ảnh hưởng đến điều khiển chạy tàu.
Đối với đường sắt chạy tàu điện (nếu có), dây điện, trụ điện, máy biến áp có thể bị hư hỏng, ảnh hưởng đến truyền tải điện và vận hành.
Áp lực sửa chữa cao trong thời gian ngắn
Sau bão, việc kiểm tra từng đoạn đường bị ảnh hưởng (nền, ray, cầu, taluy, cống thoát nước) phải diễn ra khẩn trương để đảm bảo an toàn. Chi phí bảo trì, sửa chữa khẩn cấp lớn, nhân lực và vật tư phải huy động nhanh, có thể gây ách tắc chuỗi cung ứng vật liệu. Những tuyến đường sắt Việt Nam có nguy cơ cao chịu ảnh hưởng.
Dựa vào vùng dự báo chịu mưa lớn, vùng bão đổ bộ và vùng ven biển nhiều tuyến sắt quốc gia, có thể điểm qua các tuyến sau:
Tuyến Bắc – Nam (đầu Hà Nội – ga Hải Phòng / Hà Nội – Lạng Sơn / Hà Nội – Vinh / Hà Nội – Quảng Ninh)
Các đoạn tuyến chạy qua vùng ven biển Đông Bắc như từ Quảng Ninh, Hải Phòng, Nam Định rất có thể chịu ảnh hưởng trực tiếp từ gió mạnh, nước dâng ven biển.
Phần tuyến qua Thanh Hóa, Nghệ An do mưa lớn có thể bị ngập, xói nền, gây sạt trượt tại các đoạn dốc.
Tuyến ngang vùng Bắc Trung Bộ
Những tuyến nhánh ngang qua vùng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có thể bị ảnh hưởng do mưa lớn, sạt lở sườn núi, trượt đất. Đoạn tuyến qua vùng núi dễ tổn thương hơn, cần kiểm tra kỹ, cống thoát nước dọc đường.
Tuyến đường sắt ven biển / tuyến nối cảng biển
Các đoạn tuyến tiếp cận cảng biển hoặc chạy song song đường ven biển (nếu có) chịu nguy cơ từ sóng lớn, nước biển xâm lấn, bão dâng cao. Hệ thống cầu nhỏ, cống ven biển, cầu dẫn có thể bị ảnh hưởng nặng nếu sóng lớn tràn vào.
Cầu, hầm, cầu cạn
Các cầu đường sắt (cầu sắt, cầu bê tông) nếu vật liệu móng, trụ bị xói lở chân cầu do dòng chảy mạnh, trồi nhấn bùn đất, có thể mất ổn định. Các hầm hoặc đoạn xuyên núi có thể bị vô nước, tràn nước trong điều kiện mưa lớn liên tục.
Diễn biến thực tế và các cảnh báo liên quan
Bão Ragasa khi vào vịnh Bắc Bộ dự báo còn giữ cường độ mạnh ở cấp 12–14, giật cấp 15–16. Vùng mưa ở Bắc Bộ, Thanh Hóa, Nghệ An từ đêm 24 đến ngày 26/9 phổ biến 100–250 mm, có nơi trên 400 mm
Gió mạnh kết hợp hoàn lưu rộng có thể gây dông, lốc, gió giật sớm, trước khi tâm bão đổ bộ. Tại vùng biển ven vịnh Bắc Bộ và đồng bằng ven biển Quảng Ninh – Hải Phòng, ven bờ có thể xuất hiện sóng lớn, nước dâng 0,5–1m.
Do bão di chuyển nhanh (~20–25 km/h) khi vào Biển Đông, vùng ảnh hưởng có thể lan rộng nhanh, gây áp lực lên công tác ứng phó.
Những yếu tố trên làm tăng khả năng xảy ra sự cố tại các tuyến đường sắt, đặc biệt tại các đoạn tuyến dễ tiếp xúc với thiên tai (ven biển, vùng dốc, vùng thấp).
Cơn bão Ragasa ảnh hưởng đến tuyến đường sắt Việt Nam: Những tác động và giải pháp khắc phục
Biện pháp ứng phó, phòng ngừa và kế hoạch khắc phục
Để giảm thiểu thiệt hại đến hệ thống đường sắt và đảm bảo an toàn vận hành sau bão, các đơn vị quản lý đường sắt, cơ quan chức năng cần thực hiện một số giải pháp sau:
Trước bão
Kiểm tra, gia cố kết cấu hạ tầng quan trọng
Gia cố mái che, tấm chắn bảo vệ, lan can, mái nhà ga, mái che trạm.
Kiểm tra trụ điện, dây catenary, thiết bị trụ điện, cố định các cấu kiện dễ bị gió cuốn.
Kiểm tra và thông thoáng hệ thống thoát nước, cống, mương dọc tuyến, đảm bảo không bị tắc nghẽn khi mưa lớn.
Kiểm định tình trạng, trụ giữ đất, mái dốc phía đường ray, nếu có vết nứt, dấu hiệu sạt trượt, tiến hành gia cố chống sạt trước.
Phương án di dời/che chắn vật liệu dễ bay, che chắn thiết bị nhạy cảm
Di dời các vật liệu xây dựng, vật tư, cột, thanh ray phụ… ra khỏi vùng nguy cơ gió mạnh.
Bảo vệ thiết bị điện, hệ thống thông tin liên lạc, máy phát điện dự phòng trong nhà ga, trạm.
Tổ chức phương án dự phòng và ứng phó khẩn
Lập phương án tạm dừng hoặc hạn chế chạy tàu qua vùng chịu ảnh hưởng.
Chuẩn bị đội khảo sát và đội sửa chữa khẩn để triển khai ngay khi bão qua.
Chuẩn bị vật tư, thiết bị dự phòng (ray, thanh nối, trụ điện, cống, vật liệu chống xói) và máy móc (máy xúc, máy đào, máy bơm).
Kết nối phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng thanh niên, dân quân để hỗ trợ dọn cây đổ, xử lý nền đường.
Thông tin cảnh báo hành khách và hàng hóa
Cảnh báo lịch chạy tàu có thể thay đổi, chậm hoặc huỷ.
Đề nghị hành khách chủ động lên kế hoạch, giảm thiểu đi qua vùng rủi ro nếu không thực sự cần thiết.
Trong khi bão đổ bộ
Theo dõi chặt chẽ tình hình mưa gió, áp lực gió, tín hiệu cảnh báo từ trạm khí tượng và trạm quan sát dọc tuyến.
Nếu có dấu hiệu sạt lở, trượt đất, tràn nước bất thường, lập tức dừng tàu hoặc hạn chế tốc độ để đảm bảo an toàn.
Phối hợp với các lực lượng cứu hộ địa phương để xử lý gấp các đoạn bị cây đổ, trượt đất ra khỏi đường ray.
Sau bão — kiểm tra, phục hồi, khôi phục vận hành
Khảo sát toàn tuyến
Kiểm tra nền đường, ray, mối nối ray, thanh bù, đường ray cong, cầu, hầm, trụ, mái dốc.
Kiểm tra hệ thống thoát nước, cống, mương sau khi mưa lớn.
Đo đạc ổn định nền, xác định chỗ sụt lún, nứt, biến dạng.
Kiểm tra hệ thống tín hiệu, điện, , thiết bị liên lạc.
Sửa chữa và gia cố
Tái thiết nền đường ở những nơi bị xói lở, bổ sung đá, đất, lớp phụ trợ, xử lý chỗ bị lún sụt.
Thay mới ray, thanh nối, phụ kiện ray nếu bị cong vênh, hư hỏng.
Sửa chữa cầu, trụ, dầm cầu nếu có bị xói lở chân cầu hoặc ảnh hưởng mô trụ.
Kiểm tra và sửa chữa hệ thống điện, hệ thống tín hiệu, thiết bị liên lạc.
Khôi phục vận hành có kiểm soát
Vận hành thử từng đoạn tuyến đã sửa chữa trước khi cho chạy tàu chính thức.
Giảm tốc độ hoặc giới hạn tải trong thời gian đầu vận hành trở lại nếu vẫn còn yếu nền.
Theo dõi ổn định đường sau khi tàu chạy qua một thời gian.
Cập nhật phương án ứng phó, bố trí vật tư dự phòng cho các vùng nguy cơ cao.
Cơn bão Ragasa ảnh hưởng đến tuyến đường sắt Việt Nam: Những tác động và giải pháp khắc phục
Kết luận
Cơn bão Ragasa với sức gió mạnh, mưa lớn và nguy cơ nước dâng, sạt lở là một thách thức lớn đối với mạng lưới đường sắt Việt Nam — đặc biệt các tuyến ngang vùng Bắc – Trung, các đoạn ven biển và vùng địa hình dốc. Mặc dù đến thời điểm này chưa có thông tin xác nhận thiệt hại nghiêm trọng, nhưng các cảnh báo kỹ thuật và hiện tượng thiên tai ngắn hạn đã cho thấy mức độ rủi ro là rất cao.
Việc chủ động phòng ngừa trước bão, vận hành kiểm soát trong thời gian bão và sửa chữa khẩn hậu bão là rất quan trọng để đảm bảo an toàn hành khách, hàng hóa và cơ sở hạ tầng đường sắt. Với bài viết này, bạn có thể đăng lên duongsatvietnam.net như một bài phân tích chuyên sâu, đồng thời tối ưu SEO để thu hút độc giả quan tâm về đường sắt và thiên tai.